Protein Tozu Nedir? Protein Tozu Zararlı mı?
Protein Tozu Zararlı Mı?
Öncelikle protein tozları hakkında Türkiye’nin en çok okunan makalesine hoşgeldiniz. Bu yazıyı okumaya başlamadan önce internet çöplüğünde, ekşi sözlükte, forumlarda, haberlerde protein tozu zararlı mı konusuyla ilgili okuduğunuz tüm bilgileri unutun. Bu yazıda kendi görüşlerimiz olduğu gibi yazının sonunda alanında öncü 2 tane profesör doktorun yazı ve videosunu da paylaştık. Sizden tek ricam sıkılmadan sonuna kadar yazıyı okumanız.
Öncelikle bilindiği gibi vücut geliştirme için en çok gereken besin proteindir. Çünkü kası oluşturur. Yani kasın ana maddesi proteindir. Vücut geliştirme yapanlar için de günlük gıdalardan protein ihtiyacını karşılamak her zaman mümkün olamayacağı için(ya da zor olduğu için) vücudun protein ihtiyacının bir kısmı protein tozlarıyla desteklenir. Çok tercih edildiği için de haliyle protein tozlarının zararları hakkında çok soru sorulur. Protein tozu, bize kas yapmamız için gereken proteini pratik ve seri bir şekilde bize sunar. Üstelik porsiyon başına 25 gram civarında protein sunarken, yağ ve şeker oranları sadece 1-2 gram kadar düşüktür. Her zaman et veya her zaman yumurta yemek mümkün olmayacağı için protein tozlarının pratik olması en büyük avantajlarındandır. Düzenli ve doğru kullanımla kas inşası için vücudumuz tarafından kolayca sindirilir ve oldukça etkilidir. Yani protein tozunun, özel kas büyütme etkileri falan yok. Tek kullanım amacı yoğun spor yapıldığında artan protein ihtiyacını karşılamak. Şimdi konuyu biraz daha derinleştirelim;
Protein Tozu Nedir? Protein Tozu Ne İşe Yarar?
Protein tozu zararlı mı sorusu esasında mantıksız bir sorudur, neden derseniz protein tozu zararlı mı sorusu, protein zararlı mıdır demekle aynıdır yani mantık dışıdır. Çünkü protein tozları, peynir altı suyunun saflaştırılmasından elde edilir. Yani ham maddesi peynirdir. Adını sıkça duyduğunuz Whey protein ise en saf protein çeşidinin ismidir. Peynir altı suyundan doğal filtreleme işlemlerinden geçirilerek yapılır. Sanılanın aksine kimyasal veya sentetik değil, doğal ürünlerdir. Mantık olarak bir bebek mamasından farkı yoktur yani ek besindir. Örneğin siz bir öğünde doğal yollardan 30 gram protein almak istiyorsanız yaklaşık 4-5 yumurta yemeniz gerekmektedir. Bunu hazırlarken harcanan zaman, para ve pratiklikten de oldukça uzak olması nedeniyle sporcular protein tozu kullanma ihtiyacı duyar. 5 yumurta veya 150 gram et yemek yerine bir bardakta hazırlayacağınız süt ve whey protein tozu karışımı size bu proteini saniyeler içinde sunabilmektedir. Özellikle antrenman sonrası su ile karıştırdığımız proteini almamız, adeta protein diye çığlık atan sıcak kaslarımıza can suyu etkisi yapar, kasları besleyerek, kaliteli proteinin tüm kas lifleri tarafından emilmesini sağlar. Protein tozları, amino asitlerden oluşur ve genelde içerisinde vitamin, kreatin, glutamine, bcaa gibi pek çok takviye besin ile zenginleştirilirler. Bunlar da size kas inşanızda, direnç kazanmanızda size yardımcı olur.
Protein Tozlarının Zararları veya Yan Etkileri Var Mı?
Geldik en can alıcı soruya “Protein tozu zararlı mı?”, net bir cevap vermek gerekirse protein tozunun vücut üzerinde herhangi bir yan etkisi yoktur. Öncelikle şunu asla unutmayın, BU BİR HORMON DEĞİL, DOPİNG DEĞİL MUCİZE BİR ÜRÜN HİÇ DEĞİL. Bu, sadece kas yapmanız için kasın ana maddesi olan proteini size veren gıda takviyesi. Yani kimyasal ilaç veya sentetik bir madde değil! Kesinlikle kafanızdan ilaç kelimesini silin. Bu sadece bir gıda ürünü. Bu ürünü kullanınca müthiş güçlü olmayacaksınız, performansınız zirve yapmayacak, veya takır takır kaslarınız çıkmaya başlamayacak! Ayrıca asla da o dev gibi gözüken vücut geliştirme modelleri gibi olmayacaksınız… Sadece kasın oluşumu için gerekli maddeler temin edilmiş olacak, gerisi sizin beslenmenize ve sporunuzun kalitesine kalmış. Protein tozunu diyetisyenler özellikle zayıf kişilerde kilo alma safhasında, kilolu kişilerde ise metabolizmayı hızlandırıcı etkisi sebebiyle sıkça öneriyorlar. Hatta yapılan araştırmalarda whey proteinlerin vücuttaki kanser hücresine karşı bile iyi geldiği bilinmekte(kaynağını aşağıda verdim) Ayrıca mide ameliyatı olanlar veya beslenmesi kötü olan yaşlı insanlara doktorlar tarafından da öneriliyor. Çevremden duyduğum kadarıyla genç sporcular protein tozlarıyla ilgili ailelerinden çok tepki alıyor ve protein tozlarının zararsız olduğunu inandırmakta güçlük çekiyorlar. Sevgili ebeveynler istediğiniz yerde araştırabilirsiniz protein tozunun sporla birlikte takviye olarak kullanımı sonucu bir sorun yaşayan hiç bir şekilde bulamazsınız(bunu 10 kutunun üzerinde protein tozu bitirmiş ve dev gibi görünmeyen normal görüntüde biri olarak söylüyorum) Bugüne kadar belki milyonlarca protein tozu üretilmiş ve tüketilmiştir, buna rağmen hiç bir tıbbi literatürde protein tozları gibi takviye ürünlerin zararına ilişkin bir resmi makale yoktur. Bu ürünleri bebeklere doğduktan sonra takviye olarak verilen mamalar gibi düşünebilirsiniz. Onlar da sütle karıştırılıyor ve protein-karbonhidrat-vitamin ve mineraller içeriyorlar(tüm bebek takviye mamalarında whey protein bulunur içerik kısmına bakabilirsiniz) İşte protein tozları da aynı bunun gibi sadece daha geliştirilmiş hali. Tabii sadece kendini kanıtlamış kaliteli markaların ürünlerini kullanmanızı öneriyorum, bilinmedik markaları araştırmadan almanızı önermem. Protein tozundan verim alabilmek için gün içinde de mutlaka iyi bir beslenme programına sahip olmanız da gerek. Bunun için de beslenme bölümümüze bakabilirsiniz. Tekrar söylüyorum protein tozları ve sporcu gıdaları doping ya da ilaç değildir, besin desteğidir. Yani iyi bir beslenme programına EK olarak DESTEK olarak kullanılmalıdır. Kötü beslenip protein tozundan medet ummak, size hiç bir fayda sağlamayacaktır. Ayrıca biraz daha detay amaçlarla kullanılan supplementlerden olan amino asit, bcaa, glutamine, l-carnitine, creatine vb diğer tüm besin destekleri de, proteinin yapısından türetilen amino asit çeşitleridir, yani onlar da birer protein kaynağıdır. Ayrıca çarpıtılan bir diğer konu da “protein tozu yapay kas oluşturur mu” gibi bir saçma sorudan geliyor. Protein tozu yapay kas vs oluşturmaz, zaten yapay kas diye bir şey de insan fizyolojisinde yoktur. Protein tozu desteği alarak yaptığınız spor sonucu elde ettiğiniz kas, %100 olarak vücudun doğal olarak inşa ettiği kastır, yani doğallıktan çıkmıyorsunuz, tekrar söylüyorum: kullandığınız şey sonuçta peynir altı suyu tozu! Bunu unutmayın.
Eğer halen ikna olmadıysanız Dünyaca ünlü Türk doktor Mehmet Öz’ün whey protein hakkındaki seminerlerini Youtube üzerinden izleyebilirsiniz. Whey proteini ev hanımlarına bile öneriyor. Ayrıca Cerrahpaşa Tıp Fakültesinden Prof. Dr. Meltem Pekpak’ın da videosunu da izleyebilirsiniz, o da protein tozları zararlı mı konusunu gayet bilimsel şekilde anlatıyor(videosunu aşağıda paylaştım)
Protein tozları sadece, karaciğer fonksiyonlarının tam çalışmayan veya böbreklerinde büyük problem olan kişilere önerilmez. Bunun nedeni de hastalık bulunan organlara ekstra yük bindirmemektir.
X Doktor Protein Tozlarına Zararlı Diyor? Siz Ondan Daha Mı İyi Biliyorsunuz? Diyenler
Doktorlara şüphesiz saygımız sonsuzdur. Fakat Türk medyasının bu durumu çarpıtması nedeniyle bazı doktorlar da bu çarpıtmanın etkilerini yaşıyor. Örneğin geçtiğimiz yıllarda yağ yakmak için “tarım ilacı” kullanan, evet yanlış duymadınız “tarım ilacı” kullanan bir sporcunun kalp krizi geçirip ölmesinden sonra Türk medyası ilgi çekmek için “kas yapıcı madde kullanan sporcu hayatını kaybetti” diye haber yapıyor. Yani medyaya göre protein tozu, steroid, doping, tarım ilacı, zehir vs hiç bir farkı yok, hepsine toptan bir isim vermişler, bu isim de “kas yapıcı madde”. Yine 1 yıl önce koşu bandında vefat eden bir sporcu için yine aynı başlığı kullandılar “kas yapıcı madde kullanan sporcu kalp krizi geçirdi” diye, sonra adamın otopsi raporunda zayıflamak için kullanılan yasaklı bir steroid(doping) kullandığı ortaya çıktı. Bu tarz haberler elbette gerek amatör sporcuları gerekse ebeveynleri tedirgin edebiliyor fakat işin aslı tamamen yukarıda anlattığım gibidir. Bu tarz haberlerden de etkilenen bazı doktorlar olayı baştan kestirip atmak için protein tozları gibi besin desteklerine “kullanmayın” deyip geçebiliyor. Bunun nedeni de dediğim gibi tamamen medyanın insanları yanlış bilgilendirmesidir. Bir diğer nedeni ise o dev ve kocaman kaslara sahip olan ilaçlı ve dopingli adamların protein tozu sayesinde böyle olunuyor zannedilmesi. Konuyla ilgili bazı doktorlar da, paketlenmiş şekilde satılan ve son kullanma tarihi olan tüm gıda ürünlere karşı olduğu için protein tozları konusuna da toptan şekilde karşı olabiliyor. Bunu da biraz gündem olmak için yapıyorlar. Bir sporcu doktoru, sporcu diyetisyenine veya sporla ilgili bir hekime bu durumu sorarsanız hemen hemen bu anlattıklarımın tamamının doğruluğunu size teyit edecektir. Zira ham maddesi “peynir” olan bir süt ürünün zarar ile bağdaştırılması zaten baştan hata oluyor…
Ayrıca bu ürünler konsantre ürünler olduğu için, yani tamamı proteinden oluştuğu için bilinçsiz kişilerin önerilen miktardan fazla tüketmesi de olası. Mesela günde düzenli beslenmeye ek 1-2 porsiyon almak hiç bir sorun oluşturmazken, günlük beslenmeyi doğru düzgün yapmadan günde 4-5 porsiyon tüketilmesi, elbette tahlil sonuçlarında orantısızlıklar yaratabilir, bunun sonucu da doktorların yine “protein tozu zararlı” demesine yol açacaktır…
2003 yılında Journal of Applied Physiology dergisinde yayınlanan araştırmada, 387 denizci subay, iki gruba ayrılmış ve bir gruba protein tozu desteği verilmezken, diğer grubun beslenme listesine protein tozu da eklenmiş. 2 aylık araştırmanın sonucunda, protein kullanan grubun savunma sisteminin daha güçlü, hastalanma oranlarının %33 daha az, efor ve yorgunluk sonucu yaşanan kas ağrılarının daha seyrek, kas-eklem rahatsızları sebebiyle doktora gitme ihtiyacı duyanların da %28 daha az olduğu saptanmıştır.
Protein Tozu Kalbi Büyütür Mü?
Protein tozunun zararları konusunun en çok sorulan başlıklarından biri de bu, muhtemelen konuyu yukarda derinlemesine incelediğim için siz cevabı tahmin ediyorsunuzdur ama ben tekrar cevaplıyayım. Arkadaşlar etten, sütten, yumurtadan gelen protein kalbinizi ne kadar büyütürse protein tozu da kalbi o kadar büyütür 🙂 Yani protein içeren bir gıda vücudunuzda nasıl bir etkide bulunuyorsa protein tozu da aynı etkide bulunur. Bunun haricinde ekstra farklı bir kalp büyümesi veya kalp üzerinde olumsuz bir etki açamaz. Whey protein içerdiği proteine oranla yağ, şeker, karbonhidrat gibi değerleri çok düşük miktarda içerdiği için protein kaynakları arasında en sağlıklısı bile denebilir. Üstelik kalp ve damar sağlığına oldukça faydası da vardır(aşağıda kaynağını verdim)
Standart spor türleriyle kalbin olağan dışı büyümesi genetik problemler yoksa çok ihtimal dahilinde değildir.
Protein Tozu Kalp Krizine Yol Açar Mı?
Çokça sorulan başka bir soru başlığı olduğu için buna da değinmeden geçmeyelim. Medyatik cevaplar vermeden önce genel hatlarıyla kalp krizi neden oluşur sorusunu cevaplayalım. Kalp krizi, kalbi besleyen damarların zaman içinde kötü beslenme, yüksek kolesterol, sigara/alkol tüketimi gibi sebepler sonucu damarların tıkanmasıyla kalbin yeterli kanı çekememesi sonucu bir nevi tıkanıp artık atım işlemini gerçekleştirememesi sonucu durmasıdır. Protein tozunun kalp krizine yol açabilmesi için öncelikle içinde trans yağ, karbonhidrat, şeker gibi maddelerin bolca bulunması ve bunun çok uzun süre kullanılması gerekir… Fakat bildiğimiz gibi standart bir yemekte bile onlarca gram yağ ve karbonhidrat alırken, porsiyonda sadece bir kaç gram yağ ve şeker olan bir protein tozunun kolesterol üzerinde olumsuz bir etki yapması imkansız. O sebeple kalp üzerinde kalp krizi gibi bir etkisi olamaz, az önce dediğimi tekrarlıyorum etten, sütten, yumurtadan gelen protein kalp krizini ne kadar etkilerse, protein tozu da o kadar etkileyecektir… Şöyle ki bir adam 45-50 yaşına gelmiş bugüne kadar kötü beslenmiş, belki sigara/alkol kullanmış, kalp ile ilgili de muayene olmamış, başlıyor spora, oradan da duyuyor protein tozu diye bir şey alıyım kullanayım diyor, bunun sonucunda kalbinde bir problem ortaya çıkarsa suçlu ne sigara oluyor ne alkol oluyor ne kötü beslenme oluyor… Evet tek suçlu var bildiniz protein tozu… Yorumu size bırakıyorum.
Protein Tozları Hakkında Profesör Doktorların Yorumları
Whey Protein (Peynir Altı Suyu) yararları hakkında, beslenme konusuna oldukça hakim olan bir hekim olan Prof. Dr. Metin Özata‘nın sağlıklı beslenme ile ilgili bilgiler sunan kitabından bir kesiti sizler ile paylaşıyoruz:
Whey Proteinin Faydalı Olduğu Alanlar:
- Sporcu beslenmesinde ve yaşlılıkta : Atletler ve diğer sporcuların protein ihtiyacı diğer kişilerden fazla olup ihtiyaçlarını whey proteini ile sağlayabilirler. Whey proteini daha iyi emilmekte ve kaslarda daha iyi kuvvetlilik yapmaktadır. İçinde bulunan lösin aminoasidi kaslarda protein oluşmasını arttır. Vücutta glutatyonu arttırarak bağışıklık sistemini güçlendirir. Yaşlılarda oluşan kas erimesinde bu nedenle faydalı olur.
- Kilo vermede: Kilo verme açısından whey proteinin büyük faydası olur. Vücut proteinleri yakmak için daha çok enerji harcar ve bu kilo vermede faydalı olur. İçinde karbonhidrat ve yağ olmadığı için düşük glisemik indeksli diyet için faydalı bir destektir. Ayrıca içindeki lösin amino asidi yağların erimesine ve kasların artmasına katkıda bulunur. Ara öğünlere whey proteini ilave edilerek açık atakları daha kolay önlenebilir.
- Kalp ve damar sağlığına faydası: Whey proteinin tansiyon yüksekliğine faydalı olduğu ve tansiyonda düşme yaptığı saptanmıştır. Whey protein alanlarda kolesterol düzeyinin azaldığı da saptanmıştır.
- Kanser hastalarında: Kanser hastaları, radyoterapi ve kemoterapi nedeniyle iştahsızlık, bulantı ve kusma olayını sık yaşarlar. Yeteri kadar protein ve gıda alamadıklarından kilo kaybı, kas erimesi oluşur. Whey protein, bu protein eksikliği için çok faydalıdır. Whey proteini içindeki sistein glutatyonu artırır ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Hayvanlarda yapılan çalışmalar whey proteinin çeşitli kanserlerin büyümesini önlediğini gösterdi.
Kaynak: Natural Zayıflama kitabı – Prof. Dr. Metin Özata Syf: 129
İsteyen kitabı alıp okuyabilir, noktasına virgülünü değiştirmeden kitaptan alıntı yaptım, içerisinde kendi kelimelerim bulunmuyor.
Protein Tozunun Böbreklere Bir Zararı Var Mı?
Protein tozunun zararları hakkında bir diğer cevap da İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nefroloji(Böbrek Hastalıkları) Bilim Dalından Prof. Dr. Meltem Pekpak’da geliyor. İzliyoruz(protein tozları zararlı mı? konusu için 8.00dk’dan itibaren izleyebilirsiniz)
Protein Tozu Fiyatları Neden Pahalı?
Evet ilk etapta protein tozu insanın gözüne pahalı geliyor fakat bir kıyaslama yaparak durumu inceleyelim. Örneğin ortalam bir protein tozu olan Scitec Whey Professional Whey Protein 379₺. Haftada 4 gün spora gitseniz ayda 16 gün eder. Sadece spor yaptığınız günler alsanız 78 porsiyonu da bitirmek için yaklaşık 5 ay geçmesi gerekir. Yani 379₺ verip bu kullanımla 5 ay ürünü kullanabiliyorsunuz. Ürünün porsiyon başına fiyatı da 5₺’ye geliyor. Aynı oranda proteini whey protein yerine lor peynirinden almaya kalksanız 250 gram lor peyniri yemeniz gerekiyor, bunun da ham porsiyon fiyatı 6 tl ediyor… 250 gram lor peynirinin yeme zorluğundan ve geç sindirilmesinden bahsetmiyorum bile. Ayrıca et fiyatlarıyla kıyaslamaya da girmiyorum zira kazanan yine protein tozu oluyor. Protein tozunu spor salonlarında bulabilirsiniz. Fakat eğer işi bilmiyorsanız spor hocalarınız bu ürünleri size çok güzel karlar kazanarak satacaktır. O nedenle dikkatli olun, hemen ürünü oradan almayın, markasını ve türünü bir yere not edin eve gelip inceleyin fiyatlara göz atın uygun gelirse ondan sonra salonunuzdan alın. İlk başlarda size pahalı gelecektir ama ondan aldığınız proteini etten almaya kalksanız çok daha pahalıya geleceği için belirli bir düzen oturtup ona göre kullanırsanız maddi olarak sizi çok da zorlamayacaktır. Bu arada en iyi 5 protein tozunu sizin için inceledim, oradan da gerekli bilgiye ulaşabilirsiniz.
Protein Tozu Nasıl Kullanılır?
Protein tozlarının kullanım tipi geniştir. Spordan sonra, spordan önce, sabah kalkar kalkmaz veya ara öğünlerde olmak üzere tamamen kendi beslenmenize göre şekillendirebileceğiniz bir kullanımı vardır. Genellikle spordan sonra ve sabah kalkar kalmaz şeklindedir. Bu zamanlar protein tozunun emiliminin en çok olduğu zamanlardır. Ölçü olarak ise üründen ürüne değişmekle birlikte 30-35 gramlık porsiyonlarda alınmaktadır.
Protein Tozu Kaç Yaşında Kullanılır?
Genç sporcular tarafından sürekli protein tozu kaç yaşında kullanabilirim diye soru geliyor. Market raflarında satılan bebek mamalarını alıp arkasındaki içindekiler bölümüne bakın, içeriğinde whey protein powder(peynir altı suyu tozu) yazdığını göreceksiniz. Yani protein tozları esasında bebekliğimizden beri hepimizin kullandığı bir şey, o yüzden esasında bir yaş aralığı yok genç/yaşlı herkes kullanabilir. Ama tabi genel kanı olarak erişkinliğe ulaşmak gibi bir yaş ölçütü belirleyebiliriz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, protein tozunu günlük düzenli beslenmeye ek olarak almaktır.
Konuyu A’dan Z’ye hem bilimsel hem pratik olarak inceledik. İster kullanın ister kullanmayın, yeter ki bilinçli olun.
Nihai karar sizin
İyi sporlar
Besin destekleriyle birlikte iyi bir antrenman ve beslenme programını olması gerektiğinden bahsetmiştik. Onlar için de bu makaleleri okumanızı öneririm:
Antreman.net Vücut Geliştirme Programı
